fbpx
Castelo de Borneiro, que sera afectado por un parque eólico de Gas Natural / GC

Coñece os castelos ocultos da Costa da Morte que están en perigo por megaproxectos eólicos

Tempo de lectura: 4 min.

Queres coñecer os castelos ocultos da Costa da Morte?. En toda esta comarca hai moitas estruturas castelarias, a gran maioría da época medieval, aínda que moitos delas están en ruínas e en perigo ante a construción de varios megaproxectos eólicos na comarca.

Comeza o noso recorrido en Cabana de Bergantiños, na parroquia de Canduas. Partimos da Pena do Raposo en dirección ao Pico de Sinde, Monte do Gontón, Alto da Fernandiña, Pedra da Moa e o Castelo de Borneiro. Pasamos pola igrexa do Lobo, para continuar cara o Castelo Grande e o Castelo Pequeno. Cruzamos o rego do Esmorís en dirección ao Castelo do Allo, xa no municipio de Zas e baixar a continuación cara o Castelo de Muriño, a Pedra Ancha e a Pedra Longa.

Castro de Borneiro, en Cabana / Petón do Lobo

Estamos a visitar un área xeográfica que se atopa sobre todo entre o Roncadoiro e o rego dos Muíños de Canduas que desemboca na enseada do Lodeiro, preto dos Castros e o rego de Esmorís, en Cesullas, co val do Pereiro aos pés do Monte de San Lorenzo.

Chama a atención sobremaneira a cantidade de estruturas castelarias rocheiras que dominan a paisaxe. Desde o Castelo de Borneiro ao Castelo de Muriño, sen esquecer os numerosos castelos do municipio lindeiro de Laxe: o Casteliño, preto do Castro da Torre, a Torre de Xallóns, o Castelo, o Castelo de Sueiro, os Castrallóns e as Penelas, á beira do río San Amedio, e por suposto, sen esquecer nunca o Castro de Borneiro, o castro de Sinde, o castro de Anós, o castro de Corcoesto…; e moitos outros que hai no municipio cabanés.

Mirador de Sinde, Canduas, en Cabana / Petón do Lobo

Dos castros aos castellum e penellas

Coa Idade do Ferro proliferan os castros no noroeste peninsular e hai un auxe dos hábitats fortificados. Unha fortificación que continúa despois. A finais do século IX xa dominan os castellos e as penellas. A penela alude a unha estrutura militar levantada entre e sobre rochas, de menor importancia que os castelos. Na meirande parte dos casos limitábase a ser un posto militar secundario. Así pois, aproveitábanse os afloramentos graníticos para adosar neles as construcións defensivas.

E tal a riqueza patrimonial desta área que chama moito a atención a falla dun estudo minucioso sobre a mesma. Estas estruturas castelarias, a súa relación coa paisaxe e a orografía do terreo no que se ubican e a súa proximidade á costa atlántica non é casualidade. Nun contexto no que se xestaba a monarquía feudalizada de control e conquista do territorio nun sentido amplo: político, económico e social, estas estruturas son o símbolo da perda do control do campesiñado sobre a terra e o sometemento ao poder feudal.

Castelo Sueiro, en Laxe / Petón do Lobo

Estas estruturas defensivas preto da costa atlántica e cunha clara vocación de control do territorio datarían do século IX e manterían a súa importancia ata ben entrado o século XII –XIII. Algunhas como a Torre da Penela prolongarían a súa importancia ata o século XVIII, e outras como a Torre de Corcoesto, caerían nas revoltas irmandiñas no século XV.

E chegan os muíños de vento

O que antaño era mostra da feudalización e do réxime señorial, arestora é a ubicación perfecta para os parques eólicos. Mudan os tempos pero perviven as formas e sobre todo as estruturas de conquista do territorio. Así temos o proxecto eólico Muriños pensado para ubicarse no Castelo Muriños e coa seria afección ao Castelo de Borneiro, a Pedra Ancha e Pedra Longa, e sobre todo á mámoa do Pico de Sinde, á beira do aeroxenerador M1, un dos catro que pretende instalar Fenosa Wind.

Por outra banda, en Laxe temos o proxecto eólico Pena Forcada –Catasol II que abocaría a desaparición do Castelo de Sueiro (solleiro, soleado) ou castelo do Sol ou da Estrela. Aos lados pedras sólidas garantírían a seguridade do castelo (Cal de Moreu). Desde a súa ubicación pódese apreciar á redonda unha paisaxe de alto valor estético e paisaxístico. A praia de Traba, Soesto, lagoa de Traba e a paisaxe protexida “Penedos de Pasarela- Traba”. Ambos os dous parques, tanto o de Canduas como o de Laxe, están a ser promovidos pola empresa Fenosa Wind, quen busca o control eólico da zona, pero tamen indirectamente o control do territorio e gañar influencia sobre o mesmo.

Castelo de Muriño, en Canduas, Cabana / Petón do Lobo

A sociedade non está a ser consciente do que se está a xogar. Non estudamos as estruturas castelarias do pasado e sostén futuro do turismo e do desenvolvemente sostible, pero sí as substituímos por aeroxeneradores. Non só está en perigo o rico e variado patrimonio cultural e arqueolóxico, neste caso da Costa da Morte, na meirande parte sen estudar, senón que a cidadanía pode perder o control sobre do territorio e por tanto, sobre a súa liberdade e a autonomía para decidir sobre o territorio que habita, a paisaxe e a súa forma de vida.

No ano europeo do Patrimonio cumpriría coidar máis o patrimonio local e tomar exemplo de Portugal, quen dispón de estudos pormenorizados dos castellos e penellas rocheiras de todo o país, todos eles como bens catalogados e integrados nunha entorna coidada e paisaxísticamente ordenada.

Pode que che interese...