Cando o monte Louro era un refuxio Pirata
O monte Louro é un dos tres montes gardiáns da fin da terra, xunto co Pindo e San Guillerme. O monte Louro é un macizo granítico que emerxe da punta máis norocidental da ría de Muros e Noia, separándoa da Costa da Morte. É un macizo dun especial interese xeolóxico e biolóxico, situada entre as puntas de Carreiro e Lens. É un lugar de excepcional relevancia no aspecto paisaxístico, xa que forma parte dun singular conxunto natural coa praia de Area Maior e a lagoa de Xarfas. Cos seus 241 metros de altura sobre o nivel do mar convértese nunha icona importante da ría e mais do extremo máis meridional da Costa da Morte.
Sobre o monte Louro cóntanse moitas lendas, unha delas, coma en tantas outras localidades galegas, fala dunha vila completa asolagada baixo a lagoa de Xarfas. Un día de temporal o mar superou as dunas anegando a vila e os seus moradores. Por isto na noite de San Xoán emerxen da lagoa badaladas e berros dos seus veciños. Tamén as lendas falan dun tesouro agochado no alto do monte, nun grande burato coñecido como os Profundos do Monte. Este tesouro, segundo a lenda estaría custodiado por un boi que brúa nas noites de temporal.
Mais a historia do monte Louro está ligada as incursións piratas. É o monte unha atalaia natural de fácil defensa entre a Costa da Morte e as Rías Baixas, un lugar de defendibre como ningún outro na nosa costa e no mesmo pé do mar aberto. É, por isto, que durante séculos foi o gran refuxio dos piratas que chegaron a Galicia polo mar, que apoiaban as súas incursións dende esta atalaia. Durante a idade Media foron os normandos ou viquingos, así como os piratas musulmáns, quenes asediaron a nosa costa dende o norte ou dende o sur. Máis tarde, xa na Idade Moderna, serían corsarios ingleses quenes farían incursións mortais nas nosas costas.
Así, se ben de todos é coñecida a función das Torres do Oeste na defensa de Compostela fronte ás incursións na ría de Arousa, non o é tanto o papel que xogou o monte Louro. Pois, é precisamente por causa das pillaxes e polos perigos de asedio, polo que aparece citado na Historia Compostelana na época de Xelmírez. Nela se fala das incursións normandas e musulmás que asediaban as costas galegas e de como este monte, xunto con outros lugares da ría, como a xa comentada noutro artigo, Illa da Creba, eran os seus refuxios antes e despois de asediar a ría, un lugar de imposible acceso para os defensores. Quen sabe se, do mesmo xeito que relataban as lendas mariñeiras, se custodiaran nel tesouros propios das pillaxes.
É precisamente por isto, e por ser unha das rías de acceso a Compostela polo que no século XVI o arcebispo Alonso III de Fonseca decidiu construír un castelo no alto deste monte, que constaría, segundo as fontes de 12 ou 16 baterías. Foi no ano de 1520, e agardaba con isto defender a costa de novos ataques. Polo visto non foi suficiente, e dise que sir Francis Drake, despois da súa derrota na Coruña refuxiouse no propio monte. Tamén o fixo o pirata inglés, Harry Pay, anterior a Drake, morto no 1419 que asaltou toda a Costa da Morte queimando templos e mosteiros e roubando as súas campás para fundilas e facer canóns.
Segundo constatou o investigador e divulgador Manuel Gago no seu blog, aínda existen vestixios desta fortaleza no monte, conservándose algúns muros e diferentes socalcos do que serían outrora baluartes fortificados e armados con canóns. Mais tamén, Alén de tanta lenda, como outros montes galegos, a Igrexa Católica esforzouse por sacralizar un lugar cheo de lendas e de tradicións pagás. Así, nun dos dous cumios do monte, o que leva o seu nome atópanse aínda hoxe as ruínas da capela da Madalena, presumiblemente do século XVI, aínda que se descoñece a cronoloxía exacta. No outro dos seus cumios consérvanse os restos dunha garita recordándonos a vixilancia continua deste monte como sentinela e refuxio privilexiado da nosa costa.