Mateo, o mestre que se enfrentou ao rei e ao arcebispo para “salvar” a Catedral de Santiago
Máis de 120 persoas se deron cita estes días en Salamanca para analisar, “desde un punto de vista diferente”, algunhas das obras mestras do románico hispano. Participaron nas I Xornadas sobre Arte Románico que a Fundación Santa María La Real organiza, coa colaboración e na sede do Centro de Ciencias Humanas e Sociais do CSIC.
E foi nestas xornadas onde a Catedral de Santiago e un dos seus ilustres arquitectos, o Mestre Mateo, tiveron un papel fundamental. Na súa intervención, Isidro Bango Torviso, catedrático de arte antiga e medieval na Universidade Autónoma de Madrid quixo desposuír á catedral compostelá do “disfrace moderno” que se lle conferiu cos anos, para sacar á luz o que é; unha impresionante fábrica románica. De feito, Bango Torviso lembrou que para a maioría dos especialistas o edificio galego considerase como o “arquetipo canónico do estilo”, cunha arquitectura que alcanzou, no seu momento, a “plena madurez”.
No seu relatorio, o catedrático puxo o acento nun aspecto moi concreto: o fracaso do proxecto orixinal do templo compostelán, que fixo que este case se afundise antes de ser sequera acabado. Para Bango Torviso, o sesgado estudo do estilo románico induce a unha equívoca interpretación “dun dos arquitectos máis importantes da época”, o Mestre Mateo, cuxos coñecementos técnicos “salvaron o edificio”. “Trátase dun arquitecto sen complexos, fronte ao rei e fronte ao arcebispo, que non dubida en proclamar o seu xenial maxisterio polo milagre realizado na catedral. Non é estraño que a fantasía lendaria, verdadeira ou falsa, identifíqueo como Santo dos Croques”, explicou Bango Torviso.
Debuxo da catedral de Santiago de Compostela no século XVII realizada por Vega y Verdugo / xcopedia.com
XORNADAS
A inauguración das xornadas estivo presidida pola historiadora Ana Rodríguez, do Centro de Ciencias Humanas e Sociais do CSIC, polo director do Centro de Estudos do Románico da Fundación, Jaime Nuño, e POLO coordinador do programa de cursos da entidade, Pedro Luís Huerta, quen destacou a “singularidade do románico español” dentro do seu estilo, o que o converte “nun dos máis ricos de Europa”, non só pola cantidade de testemuños conservados senón tamén pola calidade de moitos deles.
“Nese variado e extenso catálogo de obras -explicou Huerta- sobresaen algúns edificios con particularidades propias e específicas”. Obras emblemáticas que “a pesar de ser obxecto de numerosísimos estudos”, aínda expoñen incógnitas que se tentarán desvelar neste encontro, utilizando para iso metodoloxías e enfoques actualizados. Dous destes edificios, son as catedrais “vellas” de Santiago de Compostela e de Salamanca, que foron as protagonistas da primeira xornada.
