Atopan unha aldea fortificada de hai 5.000 anos na Serra do Moncai

A Serra do Moncai ou de Fornelas, situada entre os concellos de Monforte de Lemos e Pobra do Brollón proporcionou unha nova sorpresa en forma de achado arqueolóxico. Se hai unhas semanas era a escavación e datación do sitio da Muradella, un dos monumentos megalíticos máis singulares de Galicia, levantado entre o 2900 e o 2700 a.C., agora, a prospección magnética realizada na súa contorna tirou uns resultados “moi prometedores”, segundo os investigadores.

Esta técnica xeofísica utiliza as diferenzas no magnetismo das estruturas enterradas para detectalas e plasmalas nun plano sen a necesidade de escavar. Deste xeito, os investigadores, grazas aos labores do técnico do INCIPIT (CSIC) Carlos Otero, puideron descubrir parte dunha estrutura semicircular situada a uns 20 metros ao sudeste do impoñente monumento da Muradella.

Este tipo de construcións adoitan estar vinculadas a lugares de asentamento do Neolítico final e Calcolítico, no III milenio a.C. En concreto, este descubrimento podería tratarse de parte do foxo perimetral do poboado, que faría as veces de defensa e de limitador da contorna doméstica. Existen varios exemplos deste tipo de xacementos por toda a Península Ibérica e Europa que, ademais, na área galega adoitan estar vinculados a contornas megalíticos, como nos casos de Cartas de Vilar 4 ou Saídos das Rozas, ambos en Pontevedra.

No caso de manter a súa tendencia circular, o foxo acadaría os corenta metros de diámetro e estaría reforzado por un noiro coroado, hipotéticamente, por unha empalizada de troncos de madeira. Esta liña de estruturas serviría de separación física entre o interior do asentamento, onde se realizarían os labores domésticos, e o exterior do mesmo, onde se atoparía o mundo salvaxe, non controlado polos seus poboadores.

Doutra banda, o emprazamento do asentamento é interesante por dúas cuestións fundamentais. A primeira é a súa localización na zona sudeste do cairn da Muradella, unha orientación cunha especial significación no megalitismo, particularmente no do noroeste peninsular. E a segunda, é a súa proximidade a terras de labor con chans lixeiros que permitisen o cultivo cunha tecnoloxía aínda baseada na madeira e a pedra.

A proba do potencial uso cerealístico da contorna é que foi usado para iso durante gran parte do século pasado, como pode verse nas fotos dos voos que os americanos realizaron nos anos 50. Con isto, o equipo dirixido polo arqueólogo da Universidade Complutense de Madrid, Rodrigo Paulos Bravo, podería abrir a porta á profundización do coñecemento dos poboadores do Neolítico final na Terra de Lemos. Dito labor científico non se podería levar a cabo sen o asesoramento e a axuda do descubridor do xacemento, o arqueólogo da Universidade Nova de Lisboa, Xurxo Ayán, e o apoio das asociacións de veciños ‘María Castaña’ da parroquia de Cereixa e ‘Fonte da Freita’ da parroquia de Fornelas.