De Láncara a Cuba: a historia que une Galicia coa Revolución Cubana
A revista ‘Minius’, do departamento de Historia da Universidade de Vigo, publicou un estudo sobre as relacións históricas, sociais e culturais entre Láncara e Cuba, centrado no papel da familia Castro como eixo destas conexións. A investigación foi realizada polo doutor da USC Andrés Díaz-Varela López e o profesor da UNED Pablo Rivera Capón, quen tamén é deputado provincial e concelleiro en Láncara.
O traballo afonda na evolución destes lazos, desde o nacemento de Ángel Castro Argiz en San Pedro de Láncara en 1875, ata a conversión da súa casa natal nun centro de interpretación sobre a emigración galega no ano 2022. Segundo os investigadores, este proxecto representa “a máxima expresión dunha amizade inquebrantable entre dous pobos”.
O estudo comeza coa figura de Ángel Castro, pai dos líderes da Revolución Cubana. Procedente dunha familia humilde, emigrou con 22 anos a Cuba, onde logrou establecerse como empresario e terratenente. Exerceu como contratista da United Fruit Company, cultivou cana de azucre, dedicouse á crianza de galos de pelexa e fundou a súa propia finca, Las Manacas, na que chegou a controlar 1.800 hectáreas en propiedade e outras 10.000 arrendadas, empregando a uns 400 traballadores.
En 1958, o seu fillo Ramón Castro foi o primeiro en visitar Láncara, onde percorreu a casa familiar e coñeceu a parentes. Máis tarde, os contactos institucionais intensificáronse coa visita de Manuel Fraga a Cuba en 1991, un feito que, segundo os autores, marcou un “hito nas relacións entre España e o goberno castrista”.
En 1992, unha delegación encabezada polo alcalde de Láncara, Eladio Capón, viaxou á illa para convidar a Fidel Castro a visitar Galicia. O estudo destaca este episodio como “un valioso exemplo de como as administracións locais poden participar na diplomacia internacional”.
A histórica visita de Fidel Castro a Láncara en 1992
O 28 de xullo de 1992, Fidel Castro chegou a Láncara nunha visita que deixou unha forte pegada na memoria colectiva. Durante a súa estancia, percorreu a casa familiar, compartiu un xantar con produtos galegos, xogou unha partida de dominó con Manuel Fraga e recibiu o título de Fillo Adoptivo do Concello.
Estes vínculos reforzáronse co irmandamento de Láncara coa localidade cubana de La Lisa en 2004, seguido dunha visita discreta de Raúl Castro á casa familiar en 2005. No ano 2006, unha delegación de Láncara viaxou a Cuba para participar na inauguración dun centro materno-infantil chamado ‘Luz de Láncara’.
Unha relación institucional e cultural en evolución
Tras un período de menor actividade, en 2015 retomáronse os contactos institucionais. Durante o mandato do alcalde Darío Piñeiro, nomeouse a Raúl Castro como Fillo Adoptivo do Concello e exploráronse novas colaboracións comerciais coa participación da Confederación de Empresarios de Lugo.
En 2018, creouse a Asociación de Amizade e Solidariedade de Láncara con Cuba, o que permitiu que a Deputación de Lugo impulsase a rehabilitación da casa natal de Ángel Castro. O edificio foi finalmente inaugurado o 28 de xullo de 2022 como centro de interpretación da emigración galega, un símbolo do legado compartido entre Galicia e Cuba.
Os autores da investigación sinalan que o estudo tivo tamén repercusión en Cuba e non descartan unha futura publicación sobre este tema no Centro Fidel Castro de A Habana.
