Método OSL: unha nova ferramenta para descubrir os segredos da arquitectura medieval
A arqueóloga e historiadora Rebeca Blanco Rotea, investigadora da Universidade de Santiago de Compostela, protagonizou un encontro no Ateneo Atlántico de Vigo, onde presentou os avances da Luminiscencia Ópticamente Estimulada (OSL) como método de datación para a arquitectura medieval. A conferencia, titulada ‘Repensar a arquitectura medieval’, abordou as novas posibilidades que ofrece esta ferramenta na análise das construcións antigas.
Unha nova maneira de entender a arquitectura medieval
O OSL permite estimar o momento en que os materiais dun edificio foron expostos á luz por última vez antes de ser utilizados, facilitando así unha datación máis precisa. “O sistema tradicional baseábase nunha lectura estilística dos elementos decorativos, que non sempre están no seu lugar orixinal. O OSL analiza os compoñentes da arquitectura no seu posicionamento primixenio, o que achega resultados máis fiables”, explicou Blanco.
Este método xa foi aplicado en múltiples estudos internacionais dende os anos 80, pero a súa utilización en Galicia está a revolucionar a arqueoloxía das construcións. Blanco destacou a súa importancia en casos como a Igrexa de Santa Eulalia de Bóveda, onde os resultados obtidos desafían as interpretacións previas. “As últimas análises sitúan as súas pinturas no século VII, descartando hipóteses que as atribuían ao período romano ou asturiano. Isto supón que o influxo cultural non chegou desde Asturias, senón que partiu de Galicia cara alá”, indicou a arqueóloga.
A Idade Media en Vigo: unha etapa por descubrir
Durante a súa intervención, Blanco fixo referencia á situación da investigación arqueolóxica en Vigo e a súa contorna. “A Idade Media nesta cidade segue sen ser estudada en profundidade, e o novo método permitiría afondar en períodos apenas investigados ata o de agora”, afirmou. Citou como exemplo as fases finais do Castro de Vigo, que presentan evidencias de ocupación entre os séculos V e VII, unha época na que “Vigo foi un porto moi activo”. Ademais, mencionou os traballos da Universidade de Vigo nas antigas salinas, que suxiren que a poboación se mantivo ata ben avanzado o século VII.
Non obstante, segundo a experta, a maior parte da investigación priorizou a época castrexa e non se lle prestou suficiente atención ao Casco Vello de Vigo, que podería agochar material relevante da Idade Media. “O problema é que a cidade é un monte vivo, con constantes modificacións urbanísticas que dificultan a conservación e análise dos restos arqueolóxicos”, explicou.
Datación do morteiro: un avance clave na investigación
Un dos aspectos que a historiadora destacou foi a datación do morteiro das construcións, unha técnica desenvolvida en colaboración coa Universidade da Coruña e o CSIC no ano 2007. “A argamasa do muro é o único elemento que non se pode trasladar ou modificar sen que se desfaiga, polo que é un dos materiais máis fiables para obter datos precisos sobre a cronoloxía das edificacións”, detallou Blanco.
A arqueóloga insistiu en que esta nova metodoloxía non invalida as investigacións previas, senón que as complementa e perfecciona. O seu impacto podería cambiar a forma en que se interpreta a arquitectura medieval en Galicia e máis aló, permitindo establecer conexións entre diferentes rexións e desmontando algunhas teorías asumidas ata agora.
