fbpx
Dólmen en Friol no que apareceron gravados excepcionais / Xabier Moure

Atopan excepcionais gravados nun dolmen de Friol que relacionan con ondas ou serpes

Tempo de lectura: 2 min.

Recentemente, foinos posible localizar uns gravados dos que só tiñamos confusas referencias nun dos esteos dun dolmen da parroquia de Miraz, en Friol. A necrópole megalítica do monte Vilaldar, catalogada por Patrimonio, está formada por seis enterramentos, todos con cráter de violación. A medoña número 4 (código no catálogo GA27020231) é a máis grande do cemiterio megalítico; ten unhas medidas aproximadas de 30 metros de diámetro e unha altura duns 2 metros. Ten un cráter de violacións de 10 por 15 metros. Sobre o túmulo hai varias pedras que formaban parte da coiraza. Segundo nos contou Carlos Pena, da Comunidade de Montes de Miraz que está a loitar por preservar o patrimonio da zona, hai uns cincuenta anos a cámara conservábase completa, incluída a tampa cobertoira, ata que as súas pedras foron levadas para ser reutilizadas noutras construcións.

Gravado atopado nun dolmen de Miraz, en Friol / Xabier Moure

Unha vez percorrida a mámoa, obsérvase que conserva algúns esteos do dolmen, a maioría partidos, e tres deles, aparentemente, na súa posición orixinal. Posuía un corredor bastante desenvolvido, manténdose en pé o chanto que pechaba o acceso.

No único esteo completo, pola parte exterior, vense dúas marcas de cuñas cando quixeron partilo. Polo interior, na parte baixa, distínguense varias gravuras formadas por ondulados e outras, menos marcadas, de difícil interpretación. Este tipo de motivos adoitan interpretarse como ondas de auga ou serpes, as últimas relacionadas coa fertilidade e tamén coa inmortalidade.

Achados difíciles de atopar en Galicia

En Galicia son moi escasos este tipo de gravados nos enterramentos megalíticos, na provincia de Lugo só temos documentado o da Roza das Modias, en Vilalba, declarado BIC. No resto de Galicia documéntanse a da Pedra da Arca (Dumbría), Mina de Espiñaredo (As Pontes), Casa dos Mouros (Vimianzo); Mámoa do Penagache (Verea), Mámoa de Namelas (Agolada), Fonte Tourón e Parada de Alperiz (Lalín), A Braña (Silleda), O Marco do Camballón (Vila de Cruces) e pouco máis.

Dolmen violado en Miraz, Friol / Xabier Moure

Cinco das mámoas atópanse a carón do Camiño do Norte a Santiago de Compostela. Por iso, o día 2 de maio enviámoslle unha carta ao alcalde de Friol para que o Concello proceda á súa limpeza e as sinalice xa que esta actuación tan sinxela e barata lle vai proporcionar ao camiño e á zona un valor engadido. Por outra parte, tamén nos diriximos a Patrimonio da Xunta de Galicia para que inicie o expediente para a declaración de Ben de Interese Cultural (BIC) xa que ao ter gravados, e tan escasos, debe gozar da máxima protección legal.

A estes novos descubrimentos hai que engadirlle o achado, fai unhas semanas, e nas inmediacións, duns petroglifos e unha curiosa cabeza esculpida nunha rocha.

Escrito por

Divulgador e investigador do patrimonio. Impulsor do colectivo Patrimonio dos Ancares

Pode que che interese...