Podería haber no norte de Lugo un pequeno Stonehenge?
Primeiro foi en Barreiros e agora en Xove. A Mariña lucense non deixa de sorprender. A aparición doutro gran círculo lítico, un ‘henge’, puxo en alerta a varias entidades do patrimonio. Estas estruturas son moi típicas do Reino Unido e, de feito, varias delas atópanse na contorna do monumento máis coñecido de Inglaterra, Stonehenge.
Foi Mariña Patrimonio a que a pasada semana daba a coñecer a existencia dunha nova estrutura lítica no lugar de Lavandeira, en Xove. Trataríase dun ‘henge’, que é un tipo de construción neolítica consistente en movementos de terra e pedras en forma de recinto circular e cunha canle interna. A sondaxe arqueolóxica realizada pola empresa Ambiotec confirmou esta hipótese e sitúa o xacemento na Idade do Bronce máis recente, entre os anos 7.000 e 1.000 antes de Cristo polos restos cerámicos atopados na escavación. Con todo, non descarta que poida ser máis antigo.
En agosto de 2015 Mariña Patrimonio solicitara a inclusión deste recinto circular de Xove no Inventario de Xacementos Arqueolóxicos; tras cuxa solicitude o Servizo de Patrimonio redactou unha “ficha normativizada do Inventario de Xacementos Arqueolóxicos da DXPC”, ficha que non ten ningún valor e que non protexe en absoluto os xacementos.
Desgrazadamente, o 50% da estrutura circular xa fora agredida e gravemente modificada con anterioridade con motivo da construción dun tramo do corredor costeiro entre San Cibrao e Celeiro. Cando se realizou o estudo arqueolóxico para a realización desta infraestrutura, lamentablemente non se detectou a existencia do citado xacemento arqueolóxico. Por iso, e para paliar este erro, a empresa construtora comprometeuse con Patrimonio que se se verificaba a existencia do posible xacemento retiraría o talude, que cobre a metade do círculo.
O henge de Barreiros
Este é o segundo henge atopado na comarca en dez anos. Tamén en Roda (Barreiros) localizouse en 2006 un círculo lítico duns 50 metros de diámetro durante a construción da Autovía do Cantábrico. Tería unha antigüidade sobre os 3700 anos. Esta construción consta dun foxo exterior de entre tres e catro metros de diámetro e un metro de profundidade.
O círculo de Barreiro está formado por dous muros, entre os cales se depositou terra do foxo, formando así o parapeto. Tería no punto máis alto probablemente os tres metros. Consérvase a zona de entrada, de entre metro e medio e dous metros, orientada ao noroeste. Xunto á entrada hai unha pedra que podería ser un dos menhires que delimitaban o acceso.
Outro en Coeses
Outro probable henge podería estar en Coeses, en Lugo. Trátase dun túmulo de 60 metros de diámetro cun foxo arredor e muros interiores e exteriores, que os arqueólogos denominaron como “anel lítico pseudotumular“. Este ben tamén estivo a punto de desaparecer debaixo dunha autoestrada pero o labor e denuncia de organizacións como Cultura do País, Adega, Amigos do Patrimonio de Castroverde e Lugo Patrimonio e algunha forza política fixo que as obras se parasen e Fomento prometese estudar o xacemento e conservalo, e desviase para isto o trazado da infraestrutura.