fbpx
Santa María de Palio, en Lalín, antes de ser restaurada / xenealoxía.org

Santa Baia de Palio, unha igrexa prerrománica única que renaceu das súas cinzas

Tempo de lectura: 3 min.

Había unha vez unha igrexa pequena, esquecida e abandonada. E iso, que era un exemplo de arquitectura único na comarca do Deza debido a súa datación temperá, do século XI, con elementos que a encadran na arte prerrománica. Mantiñase grazas ao coidado dalgúns veciños ata que os amantes do patrimonio puxeron a voz no ceo polo seu lamentable estado.

Foi entón cando as autoridades tentaron protexela, pero só un pouco, e puxéronlle unha mal cuberta. Un remedio escaso durante uns anos, ata que en 2016 a Xunta decidiu devolverlle a fermosura a esta igrexa que estaba nunha situación de conservación moi precaria e deficiente e en serio perigo de desaparecer os seus singulares retablos, pinturas e elementos escultóricos, así como o propio edificio.

A igrexa prerrománica de Santa María de Palio, en Lalín, cunha escasa cuberta, antes da súa restauración /enkiarquitectura.com

Esa igrexa pequena, esquecida e, ata agora abandonada, é Santa María de Palio, en Lalín, cuxas orixes son da época prerrománica, un primeiro templo foi destruído por unhas fortes tormentas, segundo relata a tradición oral. Cos restos recuperados daquel derrubamento construiríase outro edificio que aparece nomeado en documentos do século XIII. Este novo templo tiña unha nave e unha ábsida, cunha configuración similar á actual, coa excepción da sancristía e da espadana que se construíron na época moderna e transformaron a configuración orixinal do conxunto.

Estilo único

No entanto, o arco triunfal, os perpiaños que o rodean e o resto do templo son posiblemente posteriores ao ano 1200. Esta igrexa de Palio representa un bo exemplo de arquitectura rural, de adaptación de elementos foráneos nunha linguaxe adaptada ás posibilidades locais, pois é de dimensións modestas, ten unha linguaxe limitada -no arco triunfal, por exemplo- pero resulta moi expresiva. A fase de construción posterior da edificación correspóndese co período plenamente románico, que en Galicia se identifica coas infraestruturas e construcións erixidas durante os primeiros séculos da Baixa Idade Media.

No caso de Palio obsérvase unha característica propia e común do prerrománico e románico pleno, que é a integración de elementos escultóricos como parte consubstancial dos elementos arquitectónicos; é dicir, a escultura maniféstase nos elementos de soporte dos edificios (capiteis, fustes e bases das columnas, muros etc), ventás e portas das igrexas.

Intervención

O conselleiro de Cultura, Román Rodríguez, e o alcalde de Lalín, Rafael Cuíña, visitan a igrexa de Santa María de Palio, unha vez restaurada / xunta.gal

A intervención consistiu na execución dunha nova cuberta da nave e na recuperación da cuberta orixinal da sancristía, para liberar o volume inicial da nave e da ábsida, na execución de novas carpintarías de portas e fiestras, na consolidación estrutural e na drenaxe perimetral. A finalidade destas actuacións era conservar a igrexa e dotala dunhas condicións de uso axeitadas ao edificio que se conserva sen apenas actuacións durante o século XX.

Pero durante esas obras saiu á luz outro grande segredo, novos frescos ocultos de “considerable valor cultural” no muro do presbiterio. E, agora, novamente, a Xunta investirá un total de 93.000 euros na restauración desas novas pinturas. As obras están previstas para o próximo ano 2018 e enmárcanse dentro da segunda fase de restauración.

Esta segunda fase incluirá a restauración das pinturas, a renovación da estrutura de madeira do coro, a limpeza de zonas interiores, a finalización da instalación eléctrica e a preinstalación da fontanaría e comunicacións.

Pode que che interese...