Que teñen en común Sargadelos, Zeltia e Cementos do Noroeste?
Que teñen en común Sargadelos, Zeltia e Cementos do Noroeste S. A.? A resposta é sinxela, a excepcional mente dun dos investigadores máis brillantes de Galicia. É o xeólogo e doutor honoris causa da Universidade de Santiago Isidro Parga Pondal. Este persoeiro nacido na vila de Laxe e neto do irmán de Eduardo Pondal, e do que xa falamos noutros artigos, foi co seu coñecemento de química e xeoloxía un dos grandes promotores da industria galega.
Unha mente brillante nun momento escuro
Xusto antes da Guerra Civil, Isidro Parga Pondal era un dos investigadores máis brillantes da Universidade de Santiago, un dos profesores máis innovadores e un dos grandes promotores do Seminario de Estudos Galegos. Porén, polo seu traballo a prol de Galicia e a súa relación con galeguistas como Castelao, en plena Guerra Civil, Isidro foi apartado dos seus cargos na universidade polo bando sublevado.
Foi nese momento cando decidiu adicarse de cheo a actividade empresarial, fundando a empresa mineira Kaolíns de Laxe. A empresa adicábase a extracción e transformación do caolín da mina de Coens e á súa venta para a produción de cerámica. Esta actividade, xunto coa súa amizade con persoeiros como Isaac Díaz Pardo, foi un dos elementos que fixeron posible a gran industria cultural que foi Sargadelos.
Isidro e os irmáns Fernández López, un tándem perfecto
Pero non foi a súa única empresa no campo da minería. Isidro aproveitou os seus coñecementos de xeoloxía para desenvolver outras actividades industriais. Xunto cos empresarios e irmáns Fernández López fundaría a empresa Titania S.A. adicada á explotación dunha mina de titanio, en Valarés, preto de Ponteceso. Foi unha das iniciativas máis salientables tamén dentro do ámbito social e mineiro.
Despois disto Isidro continuaría o seu traballo na fábrica de Laxe, creando no ano 1940 o Laboratorio Xeolóxico de Laxe. Dende el colaboraría con diversas institucións e universidades. Neste tempo, nas décadas de 1940 e 1950 do século XX, traballou tamén cos irmáns Fernández López en outros proxectos empresariais. O máis destacado foi a Zeltia, unha empresa galega que presume aínda a día de hoxe de ser unha das químicas mellor valoradas de Europa. O traballo de Isidro Parga foi esencial nos seus comezos.
Crear riqueza onde ninguén a vía
Mais, hai unha terceira gran empresa que tamén permaneceu viva ata a recente crise da construción, e que tivo a súa orixe nos irmáns Fernández López e no pulo innovador de Isidro Parga. Trátase de Cementos del Noroeste S.A. Esta compañía naceu nun consello de Administración de Zeltia onde se comentaba a escaseza de cemento en Galicia e o seu alto prezo.
Este era un dos motivos polo que aínda a mediados de século en Galicia a construción continuaba a ser maioritariamente en pedra. Considerábase que existía unha falta de terras calizas en Galicia para a elaboración de cementos. Isidro, porén, discutiuno, plantexando lugar e forma nas que podían explotarse. Foi así como se fundou, pouco despois, entre 1958 e 1962, en Lourenzá, Samos, unha das cementeiras máis importantes do Estado.