O ferrado, unha medida tradicional que ten preto de 40 valores diferentes

Dende as 144 varas cadradas ata as 4.590 varas son valores para referirse a un mesmo termo: o ferrado. Ata 31 veces é a diferenza que poden alcanzar estes dous ferrados, pero sorprende que estas medidas ( a de 144 e 4.590 varas) pertence aos concellos de Lira, Mazaricos, Outes e Os Vaos, a primeira, e a parroquias de Noia, todas estas localidades concentradas na área da ría de Muros e Noia.

Dende a Idade Media utilízase a medida tradicional dos ferrados, nome que podería derivar da forma roamana modius ferratus. O ferrado era un caixón utilizado para gardar as sementes de cultivo, por exemplo, de millo. Mais por metonimia o significado de ferrado estendeuse ao terreo necesario para esa cantidade de cereal que collía dentro do caixón.

“Aqueles territorios que pertencían aos mesmos concellos, a pesar de estar distanciados e separados, tiñan o mesmo ferrado”, indica o profesor de Historia da Universidade de Cantabria, Rubén Castro Redondo, nun artigo publicado en La Voz de Galicia.

Botando a vista atrás, obsérvase como no Catastro de Enseada están rexistradas 3.650 parroquias, mais só 39 valores diferentes de “ferrado de sementeira”. Isto indica que a pesar do gran número de parroquias, se estas compartían concello, tamén compartirían o sistema métrico e con el os valores dos ferrados. É por isto que terreos próximos e con fertilidade parecida poderían ter ferrados cunhas dimensións moi diferentes.

A través destes datos e do estudo do Catastro de Enseada rómpense a crenza e o razoamento de que o ferrado é unha medida que depende da produtividade da terra, pois o ferrado relacionábase coa cantidade de terreo necesario para obter unha cantidade de cereal. Isto dependería, entre outros factores, da produtividade do lugar. Máis información en La Voz de Galicia.